محبت

​عنوان سوال:

فلسفه نمازهای مستحبّی مانند نماز شب چیست؟

پاسخ:

به جز نمازهای واجب و یومیه، نمازهای دیگری هم وجود دارد که انجام دادن آنها مستحبّ است. از آن جایی که این نمازها، اضافه بر نمازهای واجب است، به آنها نافله یا نوافل گفته می شود (به معنای زیادی و افزون). اساس و اهمیت نافله های مستحبّی، به این است که جبران کننده نواقص و کمبودهای نمازهای واجب است و همچون صدقه ای است که انسان می پردازد. در حدیث است (نمازهای نافله به منزله هدیه است و در هر صورت پذیرفته می شود).1

نمازهای نافله دارای اقسام متعدّدی می باشد.

برخی از آنها دارای زمان خاصی هستند مانند نافله های نمازهای واجب، نمازغفیله، نمازهای شب های ماه مبارک رمضان، نماز شب و…

برخی از آنها برای کار خاصی خوانده می شوند مثل نماز استخاره، نماز شکر، نماز زیارت و…

برخی از آنها نیز دارای هدف خاصی می باشند مانند نماز برای طلب رزق، نماز طلب باران، نماز حاجت و…2.

در روایات و احادیث برای نمازهای نافله فلسفه و علّت هایی ذکر گردیده از جمله:

الف. تکمیل نماز واجب با نماز مستحبّی

امام باقر علیه السلام در روایتی فرموده اند: (نمازی که بنده بجا می آورد، گاهی نصف و گاهی یک سوم و گاهی یک چهارم و گاهی یک پنجم آن بالا برده می شود، زیرا بالا برده نمی شود مگر آن نمازی که با توجّه و حضور قلب باشد، مردم مأمور به انجام نمازهای مستحبّ شده اند تا نقص نمازهای واجب آنان توسّط مستحبّات جبران شود)3.

ب. رسیدن به بالاترین درجات کمال

در حدیثی به نام حدیث (قرب نوافل) آمده است: راوی از حضرت صادق علیه السلام و ایشان از جد بزرگوار خود پیامبر صلی الله علیه و آله و پیامبر از خداوند عزّ و جل چنین نقل نموده: (به درستی که بنده من با نافله و کارهای مستحبّی قرب را می جوید تا این که او را دوست بدارم و هنگامی که او را دوست داشتم گوش او می شوم که با آن می شنود و چشم او می شوم که با آن می بیند و زبان او می گردم که با آن سخن می گوید و دست او می گردم که با آن قهر خود را ابراز می کند)4.

پی نوشت:

1. مجتبی کلباسی، یکصد پرسش و پاسخ درباره نماز، ستاد اقامه نماز، پاییز 1380، چاپ نهم، ج 2، ص 123.

2. هر یک از نمازهای مستحبّ دارای دستورالعمل خاصی می باشد که در کتب ادعیه همچون مفاتیح الجنان ذکر گردیده.

3. بحارالانوار، ج 87، ص 28.

4. اصول کافی، ج 2، ص 352، ح 7.