محبت

کسانی که عاشق ذکر شریف صلوات هستن ببینن

ادامه »

متأسفانه در عصر حاضر پیرایه‌ها و وصله‌های ناهمگونی بر دامن پاک و زیبای این انتخاب نیک و خداپسندانه یعنی ازدواج، زده شده است، از جمله ولخرجی‌ها و تشریفات عقد و عروسی و… که گاه سرسام‌آور و تکان‌دهنده است.

حال به نحوة برگزاری مراسم عروسی دختر پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و توصیه‌های پیشوایان دین علیهم السّلام در این زمینه را به اختصار اشاره می کنیم.

پیامبر با ازدواج امام علی علیه السّلام و حضرت زهرا(س) خط بطلان بر عقاید خرافی زمان خود کشید و سنّت خویش را بر سهولت و آسانی ازدواج قرار داد.

1. آن حضرت صلّی الله علیه و آله اتاق ام سلمه را برای شب عرسی علی و زهرا علیه السّلام برگزید.

2. رسول اکرم صلّی الله علیه و آله به همسرانش دستور داد تا زهرا علیها السلام را مناسب شأنش!! آرایش کنند.

3. رسول اکرم صلّی الله علیه و آله دامادش را موظف فرمود، طعام نیکویی برای اهل خود فراهم کند. البته پدر عروس تهیة گوشت و نان این عروسی را عهده‌دار شد و تهیة روغن و خرما را به علی علیه السّلام وانهاد.

4. با فراهم شدن مقدمات پذیرایی، پیامبر صلّی الله علیه و آله آستین بالا زد و خرما را در میان روغن می‌آمیخت، آن‌گاه به علی علیه السّلام فرمود: هر که را می‌خواهی دعوت کن.[3]

5. به دستور پیامبر، مراسم عقد عروسی زهرا و علی در مسجد برگزار شد.[4] و به دستور و سفارش پیامبر صلّی الله علیه و آله بلال مردم را به سمت مسجد فراخواند،[5] تا مردم به صورت عملی شاهد شکل‌گیری ازدواج برترین زن جهان و برترین مرد پس از پیامبر صلّی الله علیه و آله باشند و از این شیوه الگوبرداری کنند.

با چنین نگرشی مسجد تنها جای روضه‌خوانی و مجالس عزا نخواهد بود، از پی‌آمدهای نیک این سنّت، تشویق مردم به استقبال از مساجد است. برگزاری مراسم ازدواج در چنین مکان‌های مقدسی افزون بر این که گویای تقدس امر ازدواج می‌باشد، سبب جذب مردم به مکان‌های مقدس است. البته باید حفظ حرمت و شأن مساجد نیز مورد توجّه قرار گیرد.

6. برگزاری مراسم ازدواج به صورت آشکار[6] مورد سفارش قرار گرفته است.

7. ولیمه دادن در عروسی امری مستحب و پسندیده است.

8. پذیرایی ولیمه از میهمانان در روز.[7]

سفارش شده ولیمه عروسی در روز داده شود تا آسایش کسی بهم نخورد. واقعاً انسان از این دقت و ظرافتی که در دستورات اسلامی به کار گرفته شده، لذت می‌برد، رفتار ناشایستی که بعضی از مسلمان‌ها در نیمه‌های شب به راه می‌اندازند و آسایش و رامش دیگران را نادیده می‌گیرند، چگونه قابل توجیه است؟!!

9. به عروسی در شب سفارش شده است.[8]

10. همراهی بدرقه عروس تا خانة داماد، در مراسم عروسی علی علیه السّلام و زهرا علیها السلام ، داماد پیش از عروس، فاطمه علیها السلام به دنبالش و پیامبر صلّی الله علیه و آله در پی فاطمه روان بودند و مهار مراکب زهرا علیها السلام به دست سلمان فارسی بود. عدّه‌ای از زنان بنی‌هاشم، همسران پیامبر، زنان مهاجر و انصار همراه زهرا علیها السلام بودند.

11. رسول اکرم صلّی الله علیه و آله در شب عروسی حضرت زهرا علیها السلام به دختران عبدالمطلب و زنان مهاجرین و انصار سفارش کردند که همراه فاطمه علیها السلام باشند و خوشحال بوده و رجز بخوانند و تکبیر گویند و ستایش خداوند به جای آورند و از گفتن آن چه خوشنودی خداوند در آن نیست. بپرهیزند.

دختر و پسر جوانی که پیش از ازدواج با هم به توافق رسیده‌اند و افق فکری و فرهنگی خویش را نزدیک به هم یافتند، می‌توانند در نحوة برگزاری مراسم نیز به توافق برسند و در صورتی که اطرافنیان در صدد برگزاری نامطلوب مراسم برآمدند، آنان را از هدف و برنامة خویش آگاه سازند و به آنان بفهمانند که حاضر نیستند به خاطر خوش‌گذرانی عدّه‌ای انگشت‌شمار اولین برگ زرین از عمر مشترکشان را با گناه آلوده نمایند.

نکتة سوم این‌که عروس و داماد سعی کنند مجلس زنانه را از مردانه کاملاً جدا کنند تا از اختلاط مرد و زن در منازل خصوصی، تالار و سالن‌های عمومی جلوگیری نمایند. از پخش آواز، غنا و موسیقی‌های غیرمشروع دوری کنند. در فیلم‌برداری و عکاسی مراعات حدود شرعی شده هرگز والدین عروس و داماد و خود زوجین شقاوت خویش را با برانگیختن خشم خداوند در نخستین روز شکل‌گیری زندگی خود سبب نشوند.

پیشنهاد می‌شود در برگزاری این مراسم از مداحان و مولودی‌خوان‌ها دعوت شود، تا با خواندن اشعاری نغز، پربار و عبرت‌آموز، مایة پند و اندرز حاضرین گردد نه مایة بی‌خبری وآلوده شدنشان به گناهان. دعوت از سخنرانانی که در این زمینه می‌توانند جمع حاضر را شاد و خندان نگاه دارند، اجرای نمایش کمدی، گفتن جوک و لطیفه‌های خنده‌دار و… نیز از جمله راه‌کارهای دیگر نشاط در مجالس عقد و عروسی است.

معرفی منابع برای مطالعة بیشتر:

1. مجید رشیدپور، مراحل ازدواج در اسلام، (تهران: انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران، 1368).

2. محمد محمدی اشتهاردی، ازدواج آسان و شیوة همسرداری، (قم: نبوی، 1371).

3. مجید رشیدپور، روان‌شناسی ازدواج در اسلام، (تهران: انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران، 1365).

[1] . الحر العاملی، وسائل الشیعه، ج 20، ب 11، ح 24908، ص 17؛ یعقوب کلینی، کافی ج 5، ح 2، ص 328؛ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 3، ب2، ح 4342، ص 383.

[2] . یعقوب کلینی، الکافی، جامع‌‌الشرایط 5، حجاب 3، ص 329.

[3] . ر. ک: شیخ عباس قمی، بیت الاحزان فی ذکر احوالات سیده نساء العالمین فاطمه الزهراء، (قم: انتشارات سیدالشهدا، 1404 ق)، صص 35 33؛ محمدی اشتهاردی، ترجمة بیت‌الاحزان، صص 59 - 58.

[4] . همان، ص 5.

[5] . رک: محمد محمدی اشتهاردی، ازدواج و شیوة همسرداری از دیدگاه اسلام، (تهران، انتشارات کتاب یوسف، 1378)، ص 5.

[6] . النوری الطبرسی، مستدرک‌الوسائل، ج 14، ب 43 ح 16523 و ح16500، ص 213.

[7] . الحر العاملی، وسائل الشیعه، ج 20، ب 37، ح 25114، ص 91.

[8] . همان، ج 17، ب 31، ح 2240، ص 80.

( اندیشه قم )

​قرآن چه دیدگاهی درباره ازدواج دارد؟

پاسخ:

قرآن و به تعبیری اسلام، برنامه منسجمی برای این جهت از زندگی بشر دارد. (همان گونه که در سایر مسائل نگاه جامع وجود دارد) مساله ای  که از یک سو، توالد و تناسل بشر در آن قرار دارد و از سویی نیاز غریزی انسان را تامین می کند و از سویی نیز اولین و مهمترین کانون اجتماع را تشکیل می دهد و اولین حلقه تربیتی نیز هست.

بیان کامل تمام ابعاد این مساله، بسیار فراتر از این مجال است و آیات آن نیز بسیار است. آیاتی که به ازدواج ترغیب و تشویق می کند، آیاتی که حقوق زن و شوهر را تبیین می کند، آیاتی که مربوط به فرزندان است. آیاتی که تخطی کنندگان از مسیر صحیح ازدواج را توبیخ کرده و مجازات آن ها را تبیین می کند، ایاتی که با بیان لزوم عفت و حجاب، عطش های بی جا را ریشه کن می کند. آیاتی که آفت های کانون خانواده را مورد بررسی قرار می دهد و راهکارهایی برای حل معضل تبیین می کند و … حتی آن جا که قرآن از نفس اماره می گوید، به این مساله گره می خورد، چون تمام ابعاد بشر به یکدیگر مرتبط است و تغییر در هر گوشه ای، ما را با معادله ای جدید مواجه می کند.

بنابراین ضمن توجه دادن به این سیستم منسجم و یک پارچه باید گفت که ازدواج در قرآن بسیار مورد ترغیب و تشویق قرار گرفته است:

1. (وَ أَنْکِحُوا الْأَیامی مِنْکُمْ وَ الصَّالِحِینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ؛[نور/32] مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید و همچنین غلامان و کنیزان صالح را، اگر فقیر و تنگدست باشند. خداوند از فضل خود آنان را بی ‌نیاز می ‌سازد خداوند گشایش دهنده و آگاه است).

2. (وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛[روم/21] و از نشانه‌ های او این است که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتاتان مودت و رحمت قرار داد. در این نشانه ‌هایی است برای گروهی که تفکر می ‌کنند).

3. (وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتامی فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنی أَلَّا تَعُولُوا؛[نساء/3] و اگر می ‌ترسید که [به هنگام ازدواج با دختران یتیم‌] عدالت را رعایت نکنید [از ازدواج با آنان چشم پوشی کنید و] با زنان پاک [دیگر] ازدواج کنید دو یا سه یا چهار همسر و اگر می ‌ترسید عدالت را [در باره همسران متعدد] رعایت نکنید، تنها یک همسر بگیرید و یا از زنانی که مالک آنهایید، استفاده کنید. این کار از ظلم و ستم بهتر جلوگیری می ‌کند).

همچنین علاوه بر آیات، روایات بسیاری نیز در این زمینه وجود دارد چنان که از پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله نقل شده است: (هر کس ازدواج کند، به درستی که از نصف دینش پاسداری کرده است).[1]

یا اینکه ایشان فرموده اند: (ما بنی بناء فی الاسلام احب الی الله عز و جل من التزویج؛[2] هیچ بنایی در اسلام محبوب‌تر از ازدواج، نزد خداوند بنا نشده است.)

بنابراین کوچکترین تردیدی در جایگاه عالی ازدواج در نگاه اسلام از منظر اخلاقی و اجتماعی نیست. هر چند ممکن است در بعضی از آئین ها، این پیوند را مقدس نداند و پرهیز از آن را نیکو بشمارند! مانند راهبان مسیحی که از نظر ما راهی صحیحی نمی روند.

[1]. وسائل الشیعه، ج 14، ص 5.

[2]. وسائل الشیعه، ج 14، ص 3.

پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم :

النِّکاحُ سُنَّتِی، فَمَن رَغِبَ عَن سُنَّتی فَلَیسَ مِنّی ؛

ازدواج سنّت من است ؛ پس هر که از سنّت من روی گرداند از (امّت) من نیست .

​نماز اول ماه قمری

نمازی که حضرت آیت‌الله بهجت به خواندن آن مداومت داشتند

از جمله نمازهایی که حضرت آیت‌الله بهجت قدس‌سره به خواندن آن مداومت داشتند، نماز اول ماه است که در ابتدای ماه‌های قمری خوانده می‌شود.

از امام جواد علیه‌السلام روایت شده است: هر گاه ماه جدید قمری آمد در روز نخست آن دو رکعت نماز بگزار و در رکعت اول آن پس از حمد ۳۰بار سورۀ توحید و در رکعت دوم پس از حمد ۳۰بار سورۀ قدر را بخوان؛ سپس صدقه بده که اگر این کار را کنی سلامتی در آن ماه را از خداوند متعال خریده‌ای.

و در روایتی آمده است این دعا را پس از نماز بخوان:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَ يَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَ مُسْتَوْدَعَهَا كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُبِينٍ، بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَ إِنْ يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلَا رَادَّ لِفَضْلِهِ يُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ، بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا، مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ، حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ، وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ، إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ، رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ، رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَ أَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ.

بهجت‌الدعا، ص٣٧٨